وسائل ارتباط جمعی در دنیای معاصر

 در جهان امروز، وسائل ارتباط جمعی شامل روزنامه ، رادیو ، تلویزیون ، سینما و خبرگزاریها  با انتقال لحظه به لحظه اخبار ، اطلاعات و معلومات جدید و مبادله افکار و عقاید عمومی ، در راه پیشرفت فرهنگ و تمدن بشری نقش بزرگی به عهده گرفته اند؛ به طوری که بسیاری از دانشمندان عصر کنونی زتدگی انسان را " عصر ارتباطات" نام گذاشته اند . 

  در هیچ زمانی امکان دسترسی به پیامهای خبری گوناگون همچون امروز وجود نداشته است . وسائل ارتباط جمعی هر روز و هر ساعت با انتشار پیامهای خبری انسان پویا را در جریان رویدادها قرار  می دهند . انسان پویا همواره می کوشد از محیطی که در آن در تکاپوست و جهانی که در آن زندگی  می کند آگاهی داشته باشد و نیازهای خبری و اطلاعاتی خود را جون دیگر نیازهای زندگی تامین نماید . به همین دلیل رسانه های خبری دائم در حال تلاشند تا گزارشهای جامع و کاملی از آنچه در دنیا می گذرد در اختیار خوانندگان ، شنوندگان ، بینندگان و کاربران حود قرار دهند تا آنها بتوانند با داشتن اطلاعات درست تصمیمهای آگاهانه ای در زمینه های مختلف زندگی خود بگیرند .

   امروزه ادراکات ما از مردم و رویدادهای سراسر جهان،که در خارج از دید و تماس ما هستند ، به مقدار زیادی به تصاویری که توسط رسانه های ارتباطی  برای ما فراهم می شود ، بستگی دارد . آنچه در صحنه سیاسی ، اقتصادی ، فرهنگی ، اجتماعی، ورزشی رخ می دهد ، برای همه مردم قابل دسترس یا تجربه مستقیم نیست . وسائل ارتباط جمعی با ارائه اخبار و اطلاعات گوناگون – آگاهانه یا ناخودآگاه – می کوشند به شکل گیری ذهنیات ما از محیط اطراف کمک نمایند . بنابراین ما به تصاویر ارائه شده  در رسانه ها  به عنوان راهنماهائی برای شکل گیری واقعیتهای اجتماعی  خودمان متکی هستیم .

  در سالهای اخیر تاکیدات تازه ای بر مفهوم شکل گیری واقعیتهای اجتماعی به عنوان یکی از مهمترین آثار اجتماعی پیامهای ارتباطی مورد بررسی صاحب نظران و پژوهشگران علوم ارتباطات قرار گرفته است . امروزه سوال این نیست که" وسائل ارتباط جمعی چگونه بر نگرشها ، اعتقادات ، باورها و رفتارهای مخاطبان تاثیر می گذارند؟" ، بلکه سوال اینست که" رسانه ها چه کمکی به تبیین مخاطبان از محیط اطراف خود می کنند و چگونه می توانند با انتخابهای خود در زمینه رویدادهای گوناگون بر ارزشها و هنجارها تاثیر گذارند و به شکل گیری ادراکات و ایجاد انگیزه برای مشارکت همگانی مردم کمک نمایند؟" .

 کارکردهای وسائل ارتباط جمعی در جوامع امروز

 الف – اطلاع رسانی :

 1- ارائه اطلاعات در زمینه رویدادها و وضعیت جامعه خودی وسایر جوامع .

 2-  ربط دادن مناسبات قدرت با مردم با هدف دستیابی به توسعه. ( زمینه قوانین ، مالیات)

 ب – همبستگی :

 1- ارائه تفسیر و توضیح رویدادها از سوی رسانه ها به مردم تاثیر زیادی در ایجاد همبستگی دارد.

 2- تاثیر گذاری رسانه ها بر همبستگی جامعه با فراهم نمودن شکل گیری هنجارها وحمایت از آنها.

 3- تسهیل در فرآیند جامعه پذیر کردن مردم .

 4- همنواختی فعالیتهای مجزا و مختلف در جامعه .

 5 – ایجاد اجماع یا همنوائی .

 6 –برقراری نظم در زمینه اولویتها .

 پ –استمرار و اتصال

  این کارکرد هم به بقای یک ارزش کمک می نماید و هم اینکه اجازه می دهد آن ارزش یا  مورد بقایافته به ارزشها و موارد دیگر متصل شود و شامل این موارد است :

1 – بیان فرهنگ غالب .

 2 – فراهم نمودن رشد فرهنگها و توسعه فرهنگهای جدید .

 3- حفظ ارزشهای جماعتی و ادغام آنها در ارزشهای اجتماعی .

 ت – سرگرمی :

 شامل فراهم نمودن سرگرمی و فراهم ساختن منبعی برای تمدد اعصاب و استراحت مردم و کاستن از تنشهای آنهاست . این کارکرد در زمانهای قدیم از طریق گفت و گو میان افراد و بعد از طریق کتاب و رادیو و تلویزیون و اکنون عمدتا توسط ارتباطات از طریق رایانه صورت می پذیرد .

 ث – بسیج :

 چالش تنها بند این قسمت است و به معنای دست و پنجه نرم کردن با موضوعی ( به مفهوم مثبت) است . امروزه رسانه ها از طریق دست و پنجه نرم نمودن با هدفهای اجتماعی در زمینه های اجتماعی ، سیاسی ، مذهبی و ... قصد دارند کارکردهای خود را به خوبی انجام دهند .

 مثال : بسیج رسانه ها برای مشارکت مردم در طرح ریشه کنی فلج اطفال یا بسیج رسانه ها برای استفاده مردم از وسائل حمل و نقل عمومی شهری به جای خودروهای شخصی .